JÓZEF DĄBROWSKI

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Sap. Józef Dąbrowski, 47 lat, zawiadowca warsztatów głównych, żonaty, dwoje dzieci; 11 Batalion Saperów Kolejowych, kompania warsztatowa.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

23 grudnia 1939 r. w Przemyślu zostałem aresztowany i osadzony przez NKWD w więzieniu w Przemyślu, gdzie przebywałem do 6 stycznia 1940 r., tam po przeprowadzonej rewizji wszystko nam zabrali. Następnie 7 stycznia 1940 r. wywieźli nas do Kijowa, obchodząc się z nami jak z najgorszymi zbrodniarzami. Podczas jazdy do Kijowa brak było wody do picia i brak powietrza ze względu na przeładowanie transportu. Nie było też opału.

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Nad Pieczorą, między Kotłasem i Workutą. Tam pracowałem przy budowie kolei.

4. Opis obozu, więzienia:

W Kijowie co pewien czas wołali nocą na przesłuchania, na śledztwo i stale przeprowadzali rewizje i co jeszcze znaleźli, to zabierali, jak pieniądze i zegarki. Higiena więzienna była na najniższym poziomie. Teren obozu był bagnisty, warunki mieszkaniowe nie do zniesienia ze względu na małe pomieszczenia.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

W obozie znajdowali się w 90 proc. Rosjanie (przeważnie bandyci i złodzieje), cztery procent Polaków, reszta Finowie. Poziom umysłowy całkiem niski. Stosunek wzajemny żaden.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Rano pobudka o świcie, śniadanie składające się 300 do 500 g chleba i zupy; obiad – zupa i mała przerwa, praca trwała zaś do zmroku. Powrót do obozu, kolacja – zupa i czasem do tego jeden śledź. Ubranie stare dawali. Życia koleżeńskiego nie było żadnego i przez czas mego pobytu w obozie nie czułem się w ogóle człowiekiem.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Stosunek NKWD do Polaków był na każdym kroku ubliżający państwu polskiemu, za niewykonanie normy zaś zostawiali nadal w pracy i zmniejszali porcję wyżywienia do 300 g chleba.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Właściwie nie było.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Przez cały czas żadna.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

Zwolniony zostałem 10 września 1941 r., do wojska polskiego wstąpiłem 20 września 1941 r. w Tocku [Tockoje].

Miejsce postoju, 12 marca 1943 r.