DAWID RUBINSTEIN

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Kan. Dawid Rubinstein, ur. w 1921 r., zapinacz.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

24 września 1940 r. zostałem aresztowany w Schodnicy i odwieziony do więzienia w Borysławiu, po czym do Stryja. Przy rewizji w Stryju zabrano mi 380 rubli i moje ubranie.

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

W więzieniu w Stryju siedziałem ok. dwóch miesięcy i zostałem odwieziony do łagru w Walnymwostoku [Władywostoku?].

4. Opis obozu, więzienia:

Obóz znajdował się w lesie. Mieszkaliśmy w baraku, na gołej ziemi i w strasznym brudzie. Baraki były nieopalane i było zimno. Pomieszczenie bardzo małe, zamieszkiwało w nim ok. 50 ludzi.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

W całym łagrze znajdowało się ok. tysiąca ludzi różnych narodowości, jak Rosjan, Ukraińców, Czechów i in. Stosunek między Rosjanami był niedobry, gdyż rozpoczynali często bójki, kradli itp.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Codziennie chodziło się od ciemnego ranka do wieczora do pracy. Praca ciężka. Norma była bardzo duża i nikt nie był w stanie jej wypełnić. Wynagrodzenia nie otrzymywałem, a wyżywienie dzienne składało się z 300 do 500 g chleba, który po spożyciu powodował choroby żołądka.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Władze NKWD odnosiły się do Polaków [w sposób] powszechnie wszystkim znany. Często w nocy zabierano niespodziewanie na śledztwa, które zmieniano na męczarnie. Straszono rozstrzelaniem i często bito. Propaganda komunistyczna była duża. Informacji o Polsce nie było żadnych.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Pomoc lekarska była bardzo marna. Lekarstw wcale nie było, znajdował się [tam] szpital, który był dostępny tylko dla ciężko chorych. W marcu 1941 r. umarł niejaki Zieliński spod Lwowa, którego nie przyjęto do szpitala, ponieważ był Polakiem.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Do domu pisałem często i otrzymałem przez cały czas jeden list, w którym rodzice pisali, że wysłali dwie paczki, których nie otrzymałem. Otrzymałem natomiast 70 rubli.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

Zostałem zwolniony z łagru 17 sierpnia 1941 r. Na drogę otrzymałem 180 rubli i bilet do Tocka [Tockoje]. Podróż trwała 30 dni i w końcu 18 września znalazłem się w Tockoje, gdzie zostałem przyjęty do polskiej armii.