KAZIMIERZ TERAJEWICZ

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Kanonier Kazimierz Terajewicz, 27 lat, agronom, kawaler.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

15 marca 1940 r. [aresztowano mnie] ze stałego miejsca zamieszkania w Polsce i na skutek [działań] miejscowej władzy.

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Do ogłoszenia wyroku siedziałem w więzieniu nieświeskim, woj. nowogródzkie, skąd w lutym 1941 r. wywieziony zostałem do obozu robót przymusowych Wiatłag.

4. Opis obozu, więzienia:

Wiatłag, kirowska obłast. Położony 300 km na północny wschód od miasta Kirów, wśród błot pokrytych drzewostanem. Budynki mieszkaniowe to baraki, a nawet częściowo szopy o piętrowych narach, w straszliwy sposób zapluskwione i zaszczurzone.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

W większości Rosjanie o różnych przestępstwach. Polacy zostali od razu po moim przybyciu wydzieleni na specłagpunkt, ze względu na wybuch wojny z Niemcami.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Pobudka o 4.30. Ponieważ spano w większości w ubraniu, [pozostawało] tylko założenie gumowych człapów, tzw. czuni, a następnie wyścig do ogonka po pół litra zupy. O 5.30 zbiórka przed bramą na apel poranny i o 6.00 wymarsz na robotę, odległą najczęściej od pięciu do dziesięciu kilometrów. W południe godzina przerwy, niby na obiad zabrany z sobą, tzn. kawałek chleba, który jednak bardzo mało kto miał. O 8.00 powrót do obozu.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Nic specjalnego, normalny.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Zwalniano z robót dopiero po stwierdzeniu podniesionej temperatury, względnie innych widocznych objawów, i to tylko z góry narzucony pewien minimalny [maksymalny] procent.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Żadna.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

Zwolniony zostałem 28 sierpnia 1941 r. i wyjechałem do rodziny (północny Kazachstan). W początku lutego 1942 r. wyjechałem do wojska i w końcu tego miesiąca wstąpiłem w Ługowaja [Ługowoje] do armii.