ROMAN KAMIŃSKI

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Kanonier Roman Kamiński, 30 lat, aplikant notarialny, kawaler.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

28 listopada 1939 r., podczas przechodzenia granicy w kierunku na Węgry.

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

29 listopada 1939 r. w zabudowaniach stajennych koło Jaki [?] od Broszniowa.

30 listopada–21 grudnia 1939 r. w trzyizbowym domu publicznym w Nadwórnej.

21–25 grudnia 1939 r. w więzieniu w Stanisławowie.

1 stycznia–19 sierpnia 1940 r. pobyt w więzieniu w Odessie.

21–28 sierpnia 1940 r. pobyt w więzieniu w Charkowie.

2–6 września 1940 r. pobyt w miejscu przejściowym w Archangielsku.

5–25 listopada 1940 r. pobyt w obozie przejściowym w Kożwie.

25 listopada 1940–4 marca 1941 r. pobyt na kolonii 47 i 41, Pieczorłag [Siewpieczłag].

4 marca–10 kwietnia 1941 r. pobyt w szpitalu.

11 kwietnia–31 sierpnia 1941 r. praca w szpitalu, II oddzielenie.

4. Opis obozu, więzienia:

Przywiezieni na miejsce pobytu do lasu. Przez pięć dni karczowanie lasu, następnie budowa namiotów. Warunki mieszkaniowe – okropne.

Dom publiczny w Nadwórnej – brudny, niski, w trzech małych izbach pomieszczonych 120–150 osób. O higienie nie można mówić w ogóle. Więzienie w Stanisławowie – budynek przeznaczony na więzienie, przepełniony więźniami (800 osób w dużej sali) warunki higieniczne straszne. Więzienie w Odessie na 14 tys. osób – warunki mieszkaniowe ciężkie, po 12–20 osób w celach jednoizbowych, wyżywienie umożliwiające tylko wegetację. Podobne warunki w więzieniu w Charkowie. Również warunki higieniczne straszne – wszy i pluskwy. W obozach pracy warunki mieszkaniowe bardzo ciężkie (tzw. pałatki), warunki higieniczne jak w więzieniach.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

Polacy, Czesi, Karpatorusini – Ukraińcy. Za przekroczenie granicy, rzekome niepodporządkowanie się władzom miejscowym, wykorzystywanie chłopów przez tzw. panów, praca polityczna itp. Dużo inteligencji, ponadto robotnicy, rolnicy z Rusi Zakarpackiej. Prześladowanie Polaków przez inne narodowości. Polacy i Żydzi żyli przeważnie razem, Ukraińcy wrogo usposobieni.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Życie w więzieniu i obozie ciężkie. Na każdym kroku prześladowanie Polaków, posądzanie ich o szpiegostwo. Praca bardzo ciężka i – jak na dłuższy pobyt w więzieniu – nad siły. Nakazane normy nie do wykonania, przez to ograniczanie w wyżywieniu. Przez miesiąc czas pracy – aż do zupełnego jej wykonania. Praca: ścinanie drzewa i budowa linii kolejowej.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Stosunek wybitnie wrogi, przy równoczesnym zastosowaniu metod tortur znanych nam z dawnych czasów rosyjskich.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Pomoc lekarska była taka, aby tylko wykonać nakaz jej stosowania. Szpital na stałe zorganizowany, dostępny tylko dla ciężko chorych.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Nie było żadnej łączności.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

31 sierpnia 1941 r. zwolniony. Wyjazd z początku grupowy, w końcu oddzielnie do Buzułuku 25 września 1941.