JADWIGA LICHODZIEJEWSKA

1. Dane osobiste:

Ochotniczka Jadwiga Lichodziejewska, urodzona 25 grudnia 1921 r. w majątku Choroszewicze, pow. słonimski, woj. nowogródzkie. Uczyłam się w Słonimiu, gdzie skończyłam sześć klas szkoły powszechnej. Później wróciłam do rodziców, gdzie żyłam szczęśliwie do 1940 r.

2. Data i okoliczności aresztowania:

10 lutego 1940 r. o 7.00 godzinie rano aresztowano mnie wraz z rodziną i wywieziono do ZSSR, do archangielskiej obłasti, uścjański [ustiański] rejon, posiołek Kubała, gdzie musiałam ciężko pracować w lesie przy stawianiu metrów. A otrzymane za pracę pieniądze nie wystarczały nawet na żywność. Mieszkaliśmy w barakach ciemnych, ciasnych, zapluskwionych i zimnych.

3. Życie w obozie, więzieniu:

Całymi dniami musieliśmy pracować w najsilniejsze mrozy, a za spóźnienie się do pracy 20 minut karali sądem. Żywność pobieraliśmy w stołowoj, gdzie po szklankę gotowanej wody musieliśmy stać w kolejce całymi godzinami. Chodziliśmy w lipowych łapciach, bo wojłoki mogli dostać tylko stachanowcy.

4. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Enkawudziści odnosili się do nas bardzo srogo i drwili z naszego losu, mówili, żebyśmy nie myśleli już o Polsce, gdyż Polska powstanie wtedy, kiedy u nas włosy na dłoni wyrosną.

5. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Pomoc lekarska była wtedy, kiedy już nie trzeba było. Ludzie marli całymi rodzinami.

6. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?:

Listów z Polski dostawaliśmy bardzo dużo od swoich sąsiadów i wujka.

7. Kiedy została zwolniona i w jaki sposób dostała się do armii?:

Zwolniona zostałam 25 listopada 1941 r. i wyjechaliśmy do Dżałał-Abadu. W drodze zmarł mój ojciec Kazimierz Lichodziejewski. Z Dżałał-Abadu wyjechaliśmy pierwszym transportem do Persji, gdzie wraz z siostrą 1 września 1942 r. wstąpiłam do wojska.