MIECZYSŁAW AKTANAROWICZ

1. Dane osobiste (imię i nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Kanonier Mieczysław Aktanarowicz, 20 lat, rolnik, kawaler.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

Aresztowany zostałem 18 lipca 1942 r. przez rosyjską straż graniczną w miejscowości Dryświaty, pow. brasławskim, woj. wileńskim, za przekroczenie granicy rosyjsko-litewskiej.

3. Nazwa obozu, więzienia, miejsca robót przymusowych:

Przebywałem w obozie robót przymusowych na Uralu w Iwdelu (łagier), siedziałem w więzieniu Stara Wilejka.

4. Opis obozu, więzienia:

Obóz był w tajgach uralskich. Warunki były bardzo złe, nie do wytrzymania. Higiena była na bardzo niskim poziomie, warunki mieszkaniowe niedobre.

5. Skład jeńców, więźniów, zesłańców:

Skład zesłańców ogólny, w sumie pięć do ośmiu tysięcy ludzi narodowości różnej. Poziom normalny. Stosunki wzajemne – była wielka nienawiść Polaków przez inną narodowość.

Za przekroczenie granicy trzy lata robót (art. 120 [kodeksu] BCCP).

6. Życie w obozie, więzieniu:

W obozie pracowałem zimą 12 godzin, a latem 14 przy różnych robotach. Normy były bardzo wysokie, było ciężko je wyrobić. Ubranie bardzo złe, tak że dużo ludzi poodmrażało sobie ręce i nogi. Życie koleżeńskie było złe, bo każdy starał się dla siebie, nie patrzył na drugiego. Życia kulturalnego nie było.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Stosunek NKWD do Polaków był nie do wytrzymania, tak bili i męczyli ludzi przy badaniu. W obozie pracy propaganda była, ale na nią nie chodził nikt z Polaków. Informacji o Polsce nie było.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Pomoc lekarska była bardzo mała, czasem nawet waty nie było. Nazwiska zmarłych były, ale nie pamiętam.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodziną?:

Łączność z krajem była, ale tylko [dla tych, którym] pozwolili pisać. A komu nie pozwolili, to ten nie miał żadnej łączności.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?:

Zostałem zwolniony z obozu 6 września 1941 r. i po zwolnieniu w kraju pracowałem w sowchozie. Gdy dowiedziałem się, że w miejscowości Margelanie [Margilon] tworzy się armia, to pojechałem na komisję polsko-sowiecką. Później jeszcze przechodziłem punkt zborny w Gorczakowie i drugą komisję wojskową, samą polską, w Taszłaku. Do wojska wstąpiłem 4 marca 1942 r.