JÓZEF PUDOWSKI

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód, stan cywilny):

Kanonier Józef Pudowski, 24 lata, ślusarz, kawaler.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

29 stycznia 1940 r., za przejście przez rzekę Bug.

3. Nazwa obozu, więzienia, miejsca robót przymusowych:

Siedziałem najpierw w więzieniu Brześciu, a potem pół roku w Homlu. Z więzienia do łagru na przymusowe roboty.

4. Opis obozu, więzienia:

Cela była przepełniona przez Polaków, niemożliwe warunki życiowe, wszy były tysiące, nie było można się ogarnąć. Co 15 dni chodziliśmy do łaźni, a bieliznę zmienialiśmy co trzy tygodnie. I to trwało cały rok, i wyjechaliśmy do łagrów na przymusowe roboty.

5. Skład jeńców, więźniów i zesłańców:

Siedzieli w celi sami Polacy, rozmaici. Żyliśmy wszyscy w zgodzie i wzajemnie sobie radziliśmy.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Śniadanie: 600 g chleba i kubek herbaty, a potem kilka minut na spacer.

Obiad: chochla zupy i dwie łyżki kaszy, kolacja: herbata i spanie o 19.00, stryłok pilnował przez wizjerek, abyśmy nic nie robili, tylko spali.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Naczelnik łagru mówił zawsze przed pracą, że Polska przepadła i nigdy nie powstanie, teraz trzeba robić na kawałek chleba, a jak nie będzie [ktoś] pracował, to padochnie.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Lekarze pomagali, jak mogli. Kto był chory, ten dostawał zwolnienie od pracy, a jak był poważnie chory, to szedł do szpitala.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodziną?:

Pisałem listy do domu, ale odpowiedzi nie otrzymywałem i nic o rodzinie nie wiem, co się dzieje w domu.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?:

Zostałem zwolniony 20 października 1942 r. [sic!] pod warunkiem, że pójdę do polskiej armii. Wyjechaliśmy z łagrów do Buzułuku, [ale] nie zostałem przyjęty z powodu przepełnienia i wyjechaliśmy do kołchozów, a z kołchozów do Pahlevi, stamtąd do Teheranu. Przyjęty byłem do polskiej armii i pełniłem służbę wojskową jako polski żołnierz.