FRANCISZEK ZACHARJASZ

1. Dane osobiste:

Kanonier Franciszek Zacharjasz, 21 lat, uczeń.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

Aresztowany przez Ukraińców na granicy węgierskiej w czasie jej przekraczania i oddany w ręce NKWD 21 listopada 1939 r.

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Więzienie w Polsce od 21 listopada do 30 grudnia 1939 r., następnie przewieziony do więzienia do Charkowa. Tam odbyło się śledztwo i przewieźli mnie do więzienia w Iziumie. Zostałem skazany na pięć lat ciężkich robót na Północy, w rejonach Abisu i Workuty, i przydzielony do budowy kolei żelaznej jako łagiernik.

4. Opis obozu, więzienia:

Moczary, tundra. Budynki – ziemianki, warunki mieszkaniowe bardzo złe. Higiena – w najgorszym stanie.

5. Skład łagierników:

Polacy, Rosjanie, Ukraińcy, Kozacy, Uzbecy, Gruzini, Ukraińcy z Besarabii i Bukowiny. Za przekraczanie granic, za kradzież, za przekroczenia polityczne. Poziom umysłowy średni. Wzajemne stosunki między Kozakami, Uzbekami i Polakami dobre. Między Rosjanami a Polakami – złe.

6. Życie w łagrach:

Wyrąb tundry w zimie, prace ziemne w lecie. Warunki pracy złe, normy [po] sto procent, wynagrodzenie dzienne zależne od wyrobionej normy. Wyżywienie bardzo złe. Ubranie stare. Życie koleżeńskie między swoimi dobre, kulturalne – żadne.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Stosunek władz do Polaków bezwzględny. Sposób badania podstępny – strachem, torturami. Informacja o Polsce, że więcej już jej nie zobaczy, że Polski nie będzie.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Pomoc lekarska dobra. Śmiertelność bardzo duża. Nazwiska: Wojciech Czachowski, Tadeusz Czerniak. Szpitale – opieka dobra.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?:

Łączność z krajem i rodziną – żadna.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?:

Zwolniony 21 września 1941 r., dostałem się do armii za pośrednictwem władz sowieckich.