EDWARD STANKIEWICZ

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Plut. Edward Stankiewicz, ur. w 1904 r., rolnik, żonaty (żona pozostała w Polsce).

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

Przekroczyłem granicę polsko-litewską 21 września 1939 r. wraz z oddziałem zapasowej kompanii [?] Dowództwa Okręgu Korpusu nr 3.

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Przebywałem jako internowany na Litwie do 12 czerwca 1940 r., kiedy zostałem przez władze bolszewickie wywieziony do obozu Juchnowo, stacja kolejowa Babinino i tam byłem codziennie wypędzany na roboty przymusowe, a w nocy badali, bili, obchodząc się nie po ludzku, pod zarzutem: dlaczego nie dołączyłem się do nich, a uciekałem na Litwę, a również, dlaczego organizowałem Związek Strzelecki, dlaczego zatrzymałem 47 osób, które usiłowały przekroczyć granicę polsko-sowiecką we wrześniu 1931 r. Namawiali mnie, że jestem małorolny, musiałem [powinienem] być bolszewikiem, a nie patriotą polskim.

Po tych badaniach, uznając mnie za wielkiego dla nich wroga, 12 marca 1940 r. o północy, przy 40-stopniowym mrozie prowadzili nas 40 km, znęcając się i bijąc, do stacji Babinino, skąd wywieźli do Kozielska, gdzie przebywałem do 9 czerwca 1940 r., a 9 czerwca [1940 r.] zostałem wywieziony na półwysep Kola za Morze Białe [na] przymusowe roboty.

4. Opis obozu, więzienia:

Na półwyspie Kola przebywałem w barakach. Teren zimny, bagnisty i bardzo zły.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

Skład jeńców internowanych wynosił do pięciu tysięcy.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Życie nie do wytrzymania. Dawka chleba 150 g, dwa razy [dziennie] zupa na rybie, praca na procenty, co nam wszystkim jest wiadome.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Stosunek władz NKWD nieludzki.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Pomoc lekarska z zamiarem wyniszczenia Polaków. Nie było żadnej. Zmarłych było dużo, wymienić nazwisk nie pamiętam.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?:

Z kraju otrzymałem jeden list od żony, w którym byłem uprzedzony, żeby listów więcej na jej imię nie adresować, ponieważ ścigają za to władze bolszewickie.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?:

Zwolniony zostałem w końcu sierpnia 1941 r. Wstąpiłem do Wojska Polskiego w Suzdalu 25 sierpnia [1941 r.; zostałem przyjęty] przez przedstawiciela rządu polskiego pana płk. Sulik-Sarnowskiego.

Miejsce postoju, 11 lutego 1943 r.