1. [Dane osobiste:]
Sierżant Franciszek Jachnalik, podoficer zawodowy, żonaty.
2. [Data i okoliczności zaaresztowania:]
5 listopada 1939 r. w Lidzie zostałem aresztowany przez NKWD pod zarzutem pracy w oddziale II w Polsce.
3. Nazwy więzień:
Lida, Mińsk, Witebsk, Smoleńsk, lager Kotłas.
4. [Opis obozu, więzienia:]
Opis więzienia w Mińsku. Cela cztery na pięć metrów – 38 ludzi. Jedno małe okienko, powietrze wtłaczano wentylatorem trzy razy dziennie po 15 min. Posadzka cementowa, legowiska na własnej odzieży. Poruszanie mogło odbywać się jedynie na komendę, a to z braku miejsca. Co drugi dzień dziesięciominutowa przechadzka. Wyżywienie: 400 g chleba, rano wrzątek, na obiad woda z kapusty, na kolację proso. Brak bielizny, w dużym stopniu zawszenie. Raz na dwa tygodnie odbywała się dezynfekcja odzieży i bielizny, a to w celu odebrania rzeczy wartościowych oraz lepszych części garderoby.
Po siedmiomiesięcznym pobycie w więzieniach przywieźli mnie do łagru w Kotłasie, gdzie pracowałem przy budowie kolei. Praca trwała 12 godzin [dziennie], norma przekraczająca nasze możliwości fizyczne. Wyżywienie bardzo marne z powodu niewyrobionej normy. Ścisły nadzór uniemożliwiał uchylanie się od pracy. Częstokroć ludzie padali przy pracy wyczerpani fizycznie. Na 13 miesięcy pobytu wolnych od pracy było pięć dni.
5. [Skład więźniów, jeńców, zesłańców:]
Skład więźniów mieszany. Obok oficerów, przemysłowców, urzędników państwowych znajdowali się również przestępcy sowieccy oraz komuniści polscy. Ci ostatni w większości byli sprzedawczykami, którzy wydawali nas w ręce oprawców.
6. [Stosunek władz NKWD do Polaków:]
Badania odbywały się w nocy. Wyrywano ze snu i prowadzono do enkawudzistów, którzy w bestialski sposób znęcali się nad przesłuchiwanymi. Częstokroć koledzy wracali z takich badań z pobitą twarzą, rękami, nogami. Niestety znajdowali się konfidenci, którzy sprzedawali nas i przy konfrontacji potwierdzali oskarżenia oprawców, tym samym przypieczętowywali nasz los.
7. [Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:]
Mimo licznych zachorowań nie można było doprosić się lekarstw [u] lekarza, a o przeniesieniu do szpitala mowy być nie mogło. Wiele było wypadków dyzenterii, które z braku lekarstw i opieki lekarskiej kończyły się śmiercią.
8. [Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?]
Korespondencja była zabroniona, tak że z domem żadnej łączności nie było.
9. [Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?]
3 września 1941 r. nagle zostałem powiadomiony, że na podstawie umowy polsko-sowieckiej jestem wolny. 27 września przyjechałem do Tatiszczewa i wstąpiłem do armii.