STEFAN DUBINA

Ułan Stefan Dubina, ur. w 1904 r., rolnik i szklarz, żonaty.

Osądzony [zostałem] 12 lutego 1941 r. przez sąd sowiecki we wsi Lubiszczyce, gm. Iwacewicze, Kosów Poleski, woj. poleskie. Z miejsca osądzenia przewieziono [mnie] do powiatowego aresztu, po czym do więzienia w Prużanie, a następnie do centralnego więzienia w Brześciu nad Bugiem. Stąd 25 lutego 1941 r. [wywieziony zostałem] do miasta Rewda [?], swierdłowska obłast, do łagrów, gdzie byliśmy w barakach mieszczących po 400 ludzi każdy. Było bardzo ciasno, higiena – słaba. Wylesiony teren, na którym były wybudowane baraki w liczbie dziesięciu, mieścił do 4000 więźniów różnych narodowości, a mianowicie: 75 proc. [stanowili] Rosjanie – profesorowie [nieczytelne], zakonnicy, lekarze – wszyscy w starszym wieku. Kategoria przestępstw: polityczne; 15 proc. [stanowili] polscy obywatele, a resztę kobiety i inni. Przebieg dnia: prace odległe pięć – sześć kilometrów od baraków, na budowie chimizawoda, roboty ziemne, budowa [nieczytelne], czyli fabryki. Czas pracy od godz. 7.00 rano do 19.00. Wynagrodzenie płatne od ponad stu procent wykonanej pracy, czyli od 3 do 40 rubli miesięcznie. Stosunek rosyjskich więźniów, zwłaszcza starszych osób, do Polaków bardzo dobry, ciekawi byli życia w Polsce. Przypominali [sobie] rosyjskie carskie czasy, kiedy było dobrze również w Rosji.

Wyżywienie na początku [było] bardzo złe, po niejakim czasie było nieco lepsze. Ubranie [nosiło się] własne, a gdy nie miał który, wydawano stare kufajki i in.

Stosunek tzw. striełków do Polaków, jak i do wszystkich więźniów jednakowy: krok w prawo, w lewo – strzela bez uprzedzenia, o czym codziennie rano wszyscy byli uprzedzani. Ofiarami były trzy osoby spośród obywateli rosyjskich.

Pomoc lekarska: co do lekarzy, to byli dobrzy, lecz nie było żadnych lekarstw, więc zwracano się o pomoc bezskutecznie.

Od 12 lutego do 1 września 1941 r. otrzymałem dwa listy od żony.

Zwolniony z łagrów 1 sierpnia 1941 r. Wstąpiłem do Wojska Polskiego 6 października 1942 r. w Teheranie.

Miejsce postoju, 1 lutego 1943 r.