Dnia 11 października 1947 r. w Gliwicach, sędzia śledczy Sądu Okręgowego w Gliwicach z siedzibą w Gliwicach, w osobie sędziego Zygmunta Switalskiego przesłuchał niżej wymienionego w charakterze świadka. Po uprzedzeniu świadka o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania oraz o znaczeniu przysięgi, sędzia odebrał od niego przysięgę na zasadzie art. 109 kpk, po czym świadek zeznał, co następuje:
Imię i nazwisko | Feliks Myłyk |
Wiek | 34 lata |
Imiona rodziców | Jerzy i Elżbieta |
Miejsce zamieszkania | Gliwice, ul. Jaskółcza 2 |
Zajęcie | urzędnik |
Karalność | niekarany |
Stosunek do stron | obcy |
1) Max Grabner: szef Wydziału Politycznego w Oświęcimiu od 1940 r. do około połowy 1943 r., wyrafinowany zbrodniarz w stopniu SD-Untersturmführera, z pochodzenia wiedeńczyk, odznaczał się szczególnym okrucieństwem przy przesłuchiwaniach więźniów oświęcimskich w Wydziale Politycznym, jak również na bloku karnym wewnątrz obozu, tzw. bloku śmierci. Uczestniczył w tzw. wybiórkach na śmierć (1943 r.), wybierając wczesną wiosną więźniów z komand pracy po wykryciu tajnej organizacji, którzy to więźniowie bez mała wszyscy stracili życie. Kierował się przy tej „wybiórce” tylko wykształceniem i inteligencją danego więźnia. Przeprowadzał masowe gazowania Żydów z transportów. Na własną rękę zarządzał rozstrzeliwanie więźniów z broni małokalibrowej, podając w aktach zgonu zmyśloną przyczynę śmierci. W 1943 r. został aresztowany na polecenie zwierzchników w Weimarze.
Powodem jego aresztowania była [zła] prasa zagraniczna, a Grabner został przez swoich przełożonych podstawiony jako kozioł ofiarny „sprawiedliwości niemieckiej”.
2) Herbert [Hermann] Kirschner: pochodzący z Drezna, w stopniu Oberscharführera w Wydziale Politycznym od 1940 do 1945 r. Prawa ręka Grabnera, jako szef administracyjny wydziału Politycznego, z polecenia Grabnera, rozstrzeliwał więźniów na bloku śmierci z broni małokalibrowej (6 mm). Wpisywanie fałszywych przyczyn śmierci na aktach rozstrzelanych więźniów, sporządzanie list „SB” tzw. Sonderbehandlung, tj. list więźniów przeznaczonych na gazowanie, należało do niego. Ponadto uczestniczył w gazowaniu więźniów w komorach gazowych w obozie macierzystym Oświęcimia oraz w tzw. Birkenau, czyli Brzezince przy masowym gazowaniu transportów żydowskich. Wysyłał do żony do Drezna wszelkiego rodzaju rzeczy pożydowskie, pomimo że podpisywał podobnie, jak inni SS-mani zobowiązanie, że nie wolno mu przywłaszczać sobie rzeczy pożydowskich. Brał udział w eksterminacji Żydów w Będzinie, skąd po przewiezieniu na autach ciężarowych wszelkiego rodzaju rzeczy pożydowskich, między innymi wódki, zabrał część tych rzeczy dla siebie.
3) Józef [Ludwig] Pach: SS-Rottenführer, z pochodzenia Ślązak, znający język polski bardzo dobrze, zatrudniony w Oddziale Politycznym mniej więcej od 1943 r. w charakterze dozorcy więźniów zatrudnionych w tym wydziale. Człowiek nadzwyczaj fałszywy, odznaczający się szczególną nienawiścią do Polaków, współuczestniczący w przesłuchaniach połączonych z katowaniem więźniów Polaków; jako tzw. tłumacz. Brał udział w masowych gazowaniach transportów żydowskich, przywłaszczając sobie mienie pożydowskie.
4) Gerhardt Lachmann: SS-Unterscharführer, pochodzący z Fordonu w poznańskim, władający językiem polskim bardzo dobrze, zatrudniony w Wydziale Politycznym, przesłuchiwał więźniów stosując przy tym nader wyrafinowane sposoby wydobywania prawdy z ust więźniów. Stworzył sieć szpiegowską między więźniami obozu oświęcimskiego mając do swej dyspozycji donosicieli spośród więźniów zatrudnionych w różnych komandach pracy. Rozstrzeliwał więźniów z broni małokalibrowej na bloku śmierci, brał udział w pościgu za zbiegłymi więźniami, a złapanych później przesłuchiwał torturując ich przy tej sposobności. Około pół roku w 1943 r. przebywał w obozie koncentracyjnym w Lublinie jako SS-Unterscharführer.
5) [Wilhelm] Boger: SS-Oberscharführer, zatrudniony w Wydziale Politycznym, odznaczający się sadyzmem i szczególnym okrucieństwem przekraczającym wszelką miarę, żywy postrach wszystkich więźniów obozu w Oświęcimiu, wynalazca tortury Schaukel, czyli kołyski, którą to torturę stosował przy krwawych przesłuchaniach. Specjalnością jego było tropienie zbiegłych więźniów, a następnie przesłuchiwanie tychże od chwili, gdy zostali schwytani. Uczestniczył i brał czynny udział w rozstrzeliwaniu więźniów z broni małokalibrowej na bloku śmierci. Brał też udział w masowych gazowaniach transportów żydowskich, przy czym posługiwał się donosicielami, tzw. szpiclami, spośród więźniów.
6) [Klaus] Dylewski: SS-Unterscharführer, zatrudniony w Wydziale Politycznym, władający językiem polskim w piśmie i mowie, przesłuchiwał więźniów.
7) Josef Hofer vel Dzierżan: SS-Unterschaführer, zatrudniony w Wydziale Politycznym, później w jednym z innych komand jako nadzorca. Językiem polskim władał słabo, pochodził z Kreuzburga [Kluczborka] znajdującego się obecnie na Ziemiach Odzyskanych. Nosił pierwotnie nazwisko polskie Dzierżan, jednakże potem zmienił je na nazwisko niemieckie Hofer. Był dość względny dla więźniów, a nawet, o ile o mnie chodzi, uratował mi życie składając zeznanie przed komendantem obozu Fritzschem w sprawie chleba kradzionego SS- manom przeze mnie, dla moich współtowarzyszy, biorąc całą winę na siebie. Nie pasował do pracy w Wydziale Politycznym i dlatego przeniesiono go [na stanowisko] wartownika zwykłego komanda pracy.
8) Józef Woźnica [Erich Wosnitza]: Untersturmführer gestapo, odznaczony złotą odznaką partyjną, prawdopodobnie pochodzący z Chorzowa, zatrudniony z ramienia katowickiego gestapo w Wydziale Politycznym obozu oświęcimskiego. Przesłuchiwał więźniów bijąc ich bykowcem. Krył się ze znajomością języka polskiego. Był postrachem wszystkich więźniów.
9) Karl Broch: SS-Unterscharführer, Niemiec zatrudniony w Wydziale Politycznym. Przesłuchiwał więźniów w sprawach przestępstw obozowych i znęcał się nad nimi.
10) Pery Broad: SS-Rottenführer, prawdopodobnie z pochodzenia Amerykanin, władający językiem niemieckim, francuskim, angielskim. W czasie swojej pracy w obozie koncentracyjnym nauczył się również języka polskiego. Przeprowadzał przesłuchiwania i nadzorował więźniów zatrudnionych w Wydziale Politycznym. Charakteru dość łagodnego i do więźniów był ustosunkowany dość życzliwie.
11) [Johann?] Kaufmann: SS-Sturmann, zatrudniony w Wydziale Politycznym, gwałtowny i nader wrogo usposobiony do Polaków. Sprawował nadzór nad więźniami pracującymi w tym wydziale. Przewłaszczał sobie rzeczy pożydowskie.
12) [Johann] Schindler: SS-Sturmann, pochodzący z Łodzi i władający biegle językiem polskim, był zatrudniony w Wydziale Politycznym w charakterze tłumacza. Obecny był przy przesłuchiwaniach więźniów jako tłumacz, spełniał również rolę nadzorcy więźniów pracujących w tym wydziale. Charakter dość spokojny, starszy człowiek, nie odznaczający się wrogością do Polaków. Zwolniony z SS do cywila.
13) [Otto?] Hepner: SS-man, pochodzący z Łodzi i władający językiem polskim, był zatrudniony w wydziale politycznym w charakterze nadzorcy więźniów pracujących w tymże wydziale. Starszy człowiek życzliwie usposobiony do Polaków. Z SS zwolniony do cywila.
14) [Bernhard] Kristan: SS-Unterscharführer, Niemiec, młody człowiek, nadzwyczaj wrogo usposobiony do Polaków, zatrudniony w Wydziale Politycznym w oddziale Standesamt, Urzędzie Stanu Cywilnego. Współdziałał w krwawych przesłuchiwaniach więźniów, jak również w gazowaniach transportów żydowskich. Zajmował się zmyślonymi przyczynami śmierci na dokumentach zgonów więźniów.
15) [Hans] Draser: SS-Uterscharführer, z pochodzenia Rumun, zatrudniony w Wydziale Politycznym, władający, oprócz języka niemieckiego, również i rumuńskim. Brał udział w przesłuchiwaniach oraz w masowych gazowaniach więźniów.
16) [Josef] Setnik: SS-Unterscharführer, z pochodzenia Ślązak, władający językiem polskim i zatrudniony w Wydziale Politycznym. Tłumacz i dozorca więźniów zatrudnionych w tym wydziale. Brał udział w krwawych przesłuchaniach więźniów w charakterze tłumacza.
17) [Stanislaus] Ivanauskas: SS-Sturmann, z pochodzenia Litwin, władający słabo językiem niemieckim, natomiast dobrze – litewskim, zatrudniony w Wydziale Politycznym. Sprawował nadzór nad więźniami tego wydziału. Z natury tchórzliwy. Był obecny przy przychodzących transportach żydowskich, jak również przy ich gazowaniu.
18) [Hans] Schurz: SD-Untersturmführer, następca Grabnera jako szef Wydziału Politycznego (Niemiec), łagodniejszy od Grabnera, poza tym, jak Grabner.
19) [Oswald] Kaduk: SS-Unterscharführer, pochodzący prawdopodobnie z Chorzowa, zatrudniony pierwotnie jako Blockführer w obozie, następnie jako Rapportführer, odznaczający się przekraczającym wszelkie granice sadyzmem i okrucieństwem. W czasie apelów chodził pomiędzy szeregami więźniów bijąc ich i kopiąc. Stałym jego narzędziem był bykowiec lub pałka. Uczestniczył w gazowaniu więźniów, znęcał się nad przybyłymi transportami, wybierał według swego widzimisię ludzi do gazowania.
20) [Max] Sell: SS-Untersturmführer (Niemiec), z zawodu najprawdopodobniej krawiec, zatrudniony w obozie w Oświęcimiu jako kierownik wydziału pracy, Arbeitsdienstführer, odznaczający się okrucieństwem i sadyzmem.
21) [Bruno] Brandauer: SS-Rottenführer (Niemiec), człowiek młody, zatrudniony w Wydziale Politycznym w charakterze nadzorcy nad więźniami z tego wydziału. Brał udział w przesłuchiwaniach więźniów oraz masowych gazowaniach transportów żydowskich.
22) Piotr Marco: SS-Sturmann, z pochodzenia Czech, człowiek młody, zatrudniony w Wydziale Politycznym jako tłumacz języka czeskiego i nadzorca więźniów tego wydziału. Wrogo usposobiony do Polaków. Brał udział w krwawych przesłuchaniach więźniów oraz masowych gazowaniach transportów.
23) Witold Witkowsky: SS-Sturmann, z pochodzenia Polak, władający językiem polskim, zatrudniony w Wydziale Politycznym, a następnie w innym komandzie pracy jako nadzorca więźniów. Z początku dość łagodny, później okazał się fałszywy w stosunku do Polaków. Brał udział w przesłuchiwaniach i masowych gazowaniach więźniów.
24) [Jakob] Fries: SS-Unterscharführer (Niemiec), zatrudniony w kierownictwie obozu jako Arbeitsdienstführer. Wyróżniał się okrucieństwem i sadyzmem w czasie apelów i w czasie pracy więźniów. Znany na terenie obozu, jako postrach i nazywany „Żelaznym Gustawem”. W późniejszym czasie przeniesiony do oddziałów pancernych SS.
25) [Heinrich] Schoppe: SS-Unterscharführer (Niemiec), zatrudniony w kierownictwie obozu jako Arbeitsdienstführer. Wyróżniał się okrucieństwem i sadyzmem w czasie apelów i w czasie pracy więźniów.
26) Hans Hoffmann: SS-Unterscharführer (Niemiec), zatrudniony w Wydziale Politycznym jako nadzorca więźniów. Współdziałał przy masowych gazowaniach więźniów.
27) [Walter] Quakernack: SS-Unterscharführer (Niemiec), zatrudniony w Wydziale Politycznym, jako kierownik oddziału Urzędu Stanu Cywilnego, tzw. Standesamt. Wypisywał zmyślone przyczyny śmierci na dokumentach zgonu więźniów, przy czym brał udział w gazowaniach więźniów.
28) Kehler: SS-Unterscharführer (Niemiec), zatrudniony w zarządzie obozu jako Blockführer, sadysta. Specjalnością jego było bicie więźniów w twarz.
29) Hans Stark: SS-Unterscharführer (Niemiec), zatrudniony w Wydziale Politycznym jako kierownik przyjęć transportów. Odznaczał się gwałtownością oraz sadyzmem w traktowaniu przybyłych transportów. Rozstrzeliwał więźniów na bloku śmierci z broni małokalibrowej oraz brał udział w masowym gazowaniu więźniów.
30) [Wilhelm] Claussen: SS-Unterscharführer (Niemiec), zatrudniony pierwotnie w Wydziale Politycznym, następnie zaś w kierownictwie obozu jako Rapportführer. Brał udział w masowym gazowaniu więźniów.
31) Lorenz Carstensen: SS-Sturmscharführer (Niemiec), człowiek starszy, zatrudniony w Wydziale Politycznym, jako nadzorca, życzliwie ustosunkowany do więźniów, przeciwny reżimowi hitlerowskiemu, na którym to tle miewał stałe scysje ze swoimi przełożonymi z Wydziału Politycznego. Został później przeniesiony do jednego z obozów w centrum Niemiec.
W obozie koncentracyjnym przebywałem od 14 czerwca 1940 r. do 16 października 1944 r. Numer obozowy mam 92.