1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):
Podporucznik Eugeniusz Gzula, 28 lat, oficer służby stałej.
2. Data i okoliczności zaaresztowania:
20 października 1939 r., na granicy polsko-rumuńskiej przez straż graniczną.
3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:
Kołomyja, Stanisławów, Winnica, p[i]eczorskie łagry.
4. Opis obozu, więzienia:
Kołomyja – więzienie z czasów polskich, w celach robactwo z powodu przepełnienia i braku częstej kąpieli. Stanisławów – więzienie z czasów polskich, przepełnione cele. Winnica – więzienie rosyjskie, grube mury, mokre.
W łagrach warunki bardzo ciężkie pod każdym względem.
5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:
Narodowości różne: Polacy, Rosjanie, Rusini, Estończycy, Łotysze, Uzbecy, Niemcy. Przestępstwa rozmaite – polityczne, pospolite, do zbrodniarzy włącznie.
Poziom umysłowy bardzo różnorodny. Od analfabetów, kretynów, do ludzi ze światowym wyższym wykształceniem. Poziom moralny różny. Stosunki z innymi narodowościami (Rumuni) bardzo ciężkie.
6. Życie w obozie, więzieniu:
Pobudka ok. godz. 4.00, praca do 20.00, z przerwami na zjedzenie posiłku. Praca w bardzo ciężkich warunkach: w lecie komary, muchy, w zimie mróz do 60 stopni. Normy wysokie, a często jeszcze podnoszone, o ile ktoś je wypełnił. Wyżywienie bardzo złe. Niewystarczające jakościowo ani ilościowo (dwa lub trzy razy dziennie). Chleba ok. 500 g na dobę i zupa dwa lub trzy razy. Praca bez wynagrodzenia, odzież bardzo słaba i niewystarczająca. Życie koleżeńskie ograniczone do kilku osób (między Polakami).
7. Stosunek władz NKWD do Polaków:
Nienawistny, bardzo wrogi. Badanie bardzo często w sposób namacalny, przesłuchiwano w nocy, nieraz kilkakrotnie, celem zmuszenia i wyczerpania badanego.
Kary ostre (karcer, areszt), skuwanie kajdankami lub związywanie pasami celem uniemożliwienia oddechu. Bicie kułakami, rewolwerami, kopanie za najdrobniejsze (czasem spowodowane nieznajomością języka) wykroczenia ogólne i specjalne gnębienie inteligencji.
Propaganda komunistyczna duża, nie wsiąkająca zupełnie w więźniów. Informacje o Polsce to takie, że Armia Czerwona zajęła Warszawę i wiele innych miast.
8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:
Pomoc lekarska ze względu na brak lekarstw zła. Szpitale zupełnie nie na poziomie, często rządzone przez opryszków. Śmiertelność wielka, specjalnie w czasie etapów.
W ciągu dwóch miesięcy zmarło ok. stu osób z tysiąca. Zmarli m.in.: st. sierż. Jan Stasiński z Bielska Podlaskiego, st. post. Wojciechowski z Baranowicz.
9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?
Żadna.
10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?
Zwolniony 17 września 1942 r. [sic!], do armii dostałem się drogą zarządzonej w Rosji mobilizacji do polskiej armii.