LUDWIKA HAAS

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Ochotniczka Ludwika Haas, bez zawodu, panna; kompania Pomocniczej Służby Kobiet 5 Dywizji Piechoty.

2., 3. i 4. Data i okoliczności zaaresztowania; nazwa i opis obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Do chwili wywiezienia, do 14 czerwca 1941 r. przebywałam w Wilnie. Po przejściu Wilna w ręce Związku Sowieckiego zaczęłam uczęszczać na uniwersytet Stefana Batorego. Na wiosnę 1940 r. Wilno przeszło w ręce Litwinów po układzie litewsko-sowieckim. W tym roku musiałam zrezygnować z dalszego kształcenia się, ponieważ władze litewskie wymagały słuchania wykładów oraz zdawania egzaminów w języku litewskim.

Po ucieczce rządu szaulisów do Niemiec, Litwa i Wilno przeszły w ręce Związku Sowieckiego. Z chwilą ustalenia się Komunistycznej Republiki Litewskiej na wiosnę 1941 r., po słynnych wyborach do sejmu oraz delegatów do Najwyższej Rady Narodowej, władze sowieckie postanowiły pozbyć się elementu, który – uświadomiony – przeszkadzałby w urzeczywistnianiu ich zamiarów. Toteż 14 czerwca 1941 r. nastąpił masowy wywóz ludności. Wywieziono mnie wraz z matką i bratem do Szypunowa [sic!] koło Barnaułu, rejon tomski [sic!], Ałtajski Kraj. Tam przebywaliśmy do chwili amnestii. Umieszczono nas w sowchozie. Mieszkaliśmy w zapluskwionych blokach, w okropnych warunkach higienicznych, po kilka rodzin w małych, brudnych pokoikach, tak ciasnych, że można było tylko znaleźć miejsce na spanie.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

Nasz transport składał się z zesłańców narodowości polskiej, litewskiej i żydowskiej. Byli to inteligenci różnych stopni, różnych zawodów, jak urzędnicy, rolnicy – tzw. kułacy, księża, zakonnicy itp.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Pracowaliśmy w ogrodach państwowych przy plewieniu chwastów – norma 200 m2. Po kilku dniach takiej pracy ręce nieprzyzwyczajone, zwłaszcza bez ochrony, puchły i pokrywały