Maria [nieczytelne]
kl. V
Publiczna Szkoła Powszechna
Rzeczniów, 18 listopada 1946 r.
Wspomnienie zbrodni niemieckich
W 1939 r. Niemcy przekroczyli granicę Polski. Zaraz po przyjściu odłączyli od Polski Śląsk, Wielkopolskę i Pomorze. Na wschodzie [wyznaczyli] granicę [aż] po Bug. Z odłączonych ziem Polaków wysiedlali, a osadzali Niemców. Polaków wysiedlali w zimie, kiedy były wielkie mrozy. Podczas rewizji zabierali lepszą odzież dla siebie. Dlatego dużo dzieci umarło w pociągach. Zaraz, w pierwszym roku okupacji na rolników nakładali wielkie kontyngenty. Ze szkół robili magazyny na zboże, aby dzieci polskie były [niedouczone]. Ludzi wykształconych wywozili do obozu, gdzie umierali [oni] śmiercią głodową. Często [żandarmi] przyjeżdżali w nocy, zabierali młodzież polską i wywozili do Niemiec na roboty. Młodzież ukrywała się, jak [tylko] mogła.
Dużo [osób] poszło do lasu [się ukryć i walczyć w partyzantce], ludzie donosili im pożywienie. Gdy Niemcy dowiedzieli się o tym, przyjeżdżali samochodami, chłopów wywozili do obozu i w barbarzyński sposób znęcali się nad nimi, a kobiety i dzieci żywcem palili razem z zabudowaniem. Gdy Niemcy wracali z Rosji, zatrzymali się na [linii] Wisły. Do naszej wioski przybyło moc konnicy. Gdy zobaczyli na polu stertę [siana], to podjeżdżali wozem i ją rozbierali. Z każdego domu musiał codziennie ktoś iść do kopania okopów. Na polu kopano głębokie rowy, a ziemię rozwożono po całym polu. Kiedy wojska rosyjskie przeszły przez Wisłę, to Niemcy rzucili się do ucieczki. Partyzanci razem z wojskiem rosyjskim pędzili ich do swojego kraju. Każdy Polak tęsknił za wolnością. Nawet Polacy, którzy nie byli patriotami, podczas okupacji poznali, co to znaczy być pod zaborem. A okrutne postępowanie Niemców z Polakami nauczyło ich kochać ojczyznę.