1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):
Sierż. Franciszek Grześkowiak, przodownik Straży Granicznej, żonaty.
2. Data i okoliczności zaaresztowania:
Do niewoli bolszewickiej dostałem się 19 września 1939 r. we Włodzimierzu Wołyńskim.
3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:
Nowograd [Nowogród] Wołyński, Jelenówka (stalińska obłast) i Uchta, Komi [A]SRR.
4. Opis obozu, więzienia:
W Nowogradzie [Nowogrodzie] Wołyńskim przebywałem ok. miesiąca. Mieszkanie w barakach drewnianych, wyżywienie bardzo liche: raz dziennie zupa gotowana z kapusty, bez tłuszczu i ok. 400 g chleba, spanie na podłodze, bez koców, brak wody do picia i mycia, nieczystość i wszy.
Obóz w Jelenówce, stalińska obłast: Mieszkanie w barakach murowanych, łóżka do spania, bielizna zmieniana raz na miesiąc, łaźnia też raz w miesiącu. Wyżywienie: trzy razy dziennie gotowana strawa i ok. 800 g chleba. Praca w kamieniołomach ok. dziewięciu godzin dziennie, bez wynagrodzenia.
Obóz w Uchcie, Komi [A]SRR. Mieszkanie w namiotach i barakach brudnych, niemożność prania bielizny, wszy, choroby zakaźne. Wyżywienie bardzo marne: początkowo raz dziennie gotowana rzadka zupa i ok. 300 do 500 g słabo wypieczonego chleba, zupełny brak tłuszczów. Praca przy rąbaniu lasu i budowie baraków, od 6.00 do 19.00. Choroby zakaźne, przeważnie czerwonka i tyfus. Śmiertelność dość duża. W ciągu 13 miesięcy zmarło ok. 120 z 900 jeńców.
5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:
W obozie większość Polaków, Żydów ok. dziesięciu procent, Ukraińców ok. dziesięciu procent, Białorusinów ok. ośmiu procent. Żydzi, Ukraińcy i Białorusini uprzywilejowani przez bolszewików w pracy i wyżywieniu. Wymienione mniejszości wrogo usposobione wobec Polaków, często denuncjujące nas.
6. Życie w obozie, więzieniu:
O 5.00 pobudka, od 5.00 do 5.45 mycie, ubieranie się i śniadanie, 5.45 zbiórka do pracy, o 6.00 wymarsz do pracy. O godz. 19.30 powrót z pracy.
7. Stosunek władz NKWD do Polaków:
W stosunku do Polaków władze i NKWD odnosiły się wrogo. Podburzano Żydów, Ukraińców i Białorusinów przeciwko nam. Polaków, przeważnie podoficerów Wojska Polskiego, brano na przesłuchania, przeważnie w nocnej porze, na temat zwalczania komunizmu w Polsce. Dowiadywali się również o nazwiska konfidentów w sprawach komunistycznych.
8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:
W obozie jeńców w Uchcie (Komi [A]SRR) lekarze Polacy i Żydzi z Polski. Był tam również szpital, w którym naczelnym lekarzem była Rosjanka, oprócz tego byli lekarze Polacy (jeńcy). Śmiertelność była duża z powodu braku środków leczniczych, słabego odżywiania i przemęczenia pracą fizyczną. Zmarło ok. 120 jeńców na 900 znajdujących się w obozie.
9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?
Od rodziny otrzymałem jedną pocztówkę. Innej łączności z krajem nie miałem, gdyż władze obozu wstrzymały wszelką korespondencję do mnie jako osoby podejrzanej.
10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?
Z obozu jeńców zostałem zwolniony 24 lipca, do armii polskiej wstąpiłem 24 sierpnia 1941 r. w obozie Wjaźniki [Wiaźniki].