Plut. Józef Niejander, rocznik 1902, rolnik, żonaty.
10 lutego 1940 r. zostałem wywieziony, wraz z rodziną składającą się z pięciu osób, z miejscowości Wybranówka, pow. Bób[r]ka. woj. lwowskie, do ZSRR.
W czasie podróży byłem strasznie szykanowany przez NKWD, obchodzili się z nami w okrutny sposób. Przywieziono mnie do Krasnojarskiego Kraju, wyładowano na stacji Magack [?] 6 marca, po czym przeładowano nas na podwody i wywieziono w tajgę. W czasie podróży byłem naocznym świadkiem zamarzania na śmierć dzieci i starców.
Pobyt mój w tajdze i praca w tak strasznych warunkach kończyła mnie z dnia na dzień. Transport rodzin polskich, składający się z ok. tysiąca osób, wymierał z głodu i zimna.
18 listopada 1941 r. przyszła do nas wiadomość o ogłoszeniu amnestii. Był to dla mnie już ostatni termin, gdyż niedużo brakowało mi do śmierci. Zostawiłem tam matkę, która umarła z głodu. Z chorym ojcem i dzieckiem opuściłem tajgę.
28 lutego 1942 r. przyjechałem do stacji Ługowaja [Ługowoje], miejscowości, gdzie organizowała się 10 Dywizja. Zgłosiłem się na komisję poborową, ale z powodu wycieńczenia organizmu dostałem odroczenie. Tam skierowano mnie do miejscowej placówki polskiej, gdzie otrzymałem pomoc i przyszedłem do zdrowia.
20 marca 1942 r. zostałem przesłany wraz z innymi rodzinami do Pachlewi [Bandar-e Pahlavi]. 2 września 1942 r. ponownie zgłosiłem się na komisję poborową i zostałem przyjęty do armii polskiej, do 16 Pułku Piechoty.
Miejsce postoju, 2 marca 1943 r.