1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):
Strz. Jan Popławski, ur. w 1897 r. rolnik, żonaty.
2. Data i okoliczności zaaresztowania:
9 września 1940 r. w Siomkach, pow. święciański. Aresztowano mnie w porze nocnej i odstawiono do więzienia w Wilejce. W czasie śledztwa zarzucano mi jako Polakowi organizowanie ludności przeciwko władzy bolszewickiej.
3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:
W więzieniu w Wilejce Powiatowej do 24 czerwca 1941 r. Z chwilą wybuchu wojny rosyjsko- niemieckiej więzienie zostało ewakuowane do Riazania. Podróż odbyta została pieszo do Borysowa. W drodze z Wilejki do Borysowa w mojej obecności zostali zabici przez NKWD: Witold Dzierhacz z Niestaniszek Kościelnych, Jan Niedzuszlański [?] z zaścianka Niedroszla, pow. święciański, Stefan Janowicz z folwarku Janowszczyzna, pow. postawski, i Witold Lamprecht, urzędnik z urzędu skarbowego w Wilejce Powiatowej.
4. Opis obozu, więzienia:
Więzienie Wilejka: budynek murowany, cela o wymiarach pięć na sześć metrów. 54 osoby, brud, pluskwy, wszy. Więzienie w Riazaniu murowane. Cela 10 na 12 m, 128 osób, na ogół dość czysto, upalnie [?], brak powietrza.
5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:
Tak w Wilejce, jak i w Riazaniu prawie wszyscy więźniowie Polacy, przeważnie polityczni. Między więźniami byli również komuniści, tak miejscowi, jak i Rosjanie. Stosunki wzajemne możliwe, z małymi wyjątkami.
6. Życie w obozie, więzieniu:
Śniadanie – gotowana woda i 400 g chleba. Obiad: zupa-woda i kolacja zupa-woda. Cały dzień musiałem siedzieć lub leżeć cicho, gdyż był zakaz rozmów. Niedostosowanie się karano karcerem.
7. Stosunek władz NKWD do Polaków:
Przy badaniu odniosłem wrażenie, że wszystkich Polaków chcą wytępić. Badanie trwało nieraz 24 godziny bez przerwy. W trakcie badania kopano nogami, bito pod żebra, głową bito o ścianę, siedzącemu wbijano szpilki do kolan, stwarzano pozory rozstrzelania itp.
8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:
Pomoc lekarska była żadna. O stopniu śmiertelności nic powiedzieć nie jestem w stanie, gdyż po wyprowadzeniu z celi po każdym ślad ginął. Chorych na dyzenterię i zawroty głowy było połowę.
9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?
Żadnej.
10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?
Zwolniono mnie z więzienia w Riazaniu 12 września 1941 r. Na skutek udzielonych mi przez władze więzienne informacji udałem się pociągiem do Buzułuku i 15 września 1941 r. wstąpiłem do armii polskiej.
Miejsce postoju, 28 lutego 1943 r.