MIKOŁAJ CZERWIŃSKI

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Strz. Mikołaj Czerwiński, ur. 15 maja 1921 r. w Staroropie [Starej Ropie], pow. Sambor, sześć klas szkoły powszechnej i trzy dokształcające [?], piekarz, kawaler; piekarnia polowa nr 101.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

W kwietniu 1940 r. w Samborze [zostałem] zaaresztowany przez władze sowieckie pod zarzutem należenia do Obrony Narodowej w czasie wojny 1939 r.

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Od kwietnia 1940 r. do 15 czerwca 1941 r. w więzieniu w Samborze, od 20 do 24 czerwca 1941 r. w obozie Umań, po czym w obozie Marjumpol [Mariupol?].

4. Opis obozu, więzienia:

W Samborze siedziałem w więzieniu murowanym, gdzie okna były zakratowane i zasłonięte siatką. Spaliśmy na podłodze cementowej bez posłania i przykrycia, pełno [było] brudu i wszy, które łaziły po podłodze i ścianach. Sala bardzo wilgotna, wielkość trzy na półtora metra, w której było nas 17. Spał jeden na drugim.

Obóz Marjumpol [Mariupol?] mieścił się w budynku murowanym – zakratowane okna, w salach było ciemno tak, że dzień i noc paliło się światło, [było] brudno i wilgotno. Z powodu braku wody nie praliśmy bielizny i chodziliśmy brudni i zawszeni.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

W obozach, w których byłem, przebywali sami Polacy – wszyscy polityczni.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Przy żadnej pracy nas nie zatrudniano. Wyżywienie było bardzo złe: dwa razy dziennie zupa – często ze zgniłych pomidorów lub temu podobnych – na rybie i bardzo rzadka, 500 g chleba dziennie. Prawie każdej nocy wołano na badanie, które trwało czasem kilka godzin.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Obchodzenie się z nami było bardzo brutalne, w czasie badania bito mnie pięściami oraz kolbą karabinu po kolanach. Przy zaaresztowaniu odebrano mi rower, zegarek kieszonkowy oraz złoty pierścionek.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Pomocy lekarskiej żadnej nie było. Dziennie w obozie umierało od pięciu do dziesięciu ludzi. Ilu było w obozie wszystkich więźniów, nie mogę podać, lecz [było ich] dość dużo.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Łączności z krajem i rodziną żadnej nie miałem, gdyż nie zezwalano mi pisać listów.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

Zostałem zwolniony we wrześniu 1941 r. i wraz z innymi przyjechałem do Tatiszczewa, gdzie wstąpiłem do formującej się tam 5 Dywizji Piechoty i zostałem przydzielony do piekarni polowej tej dywizji.

Miejsce postoju, 4 marca 1943 r.