Zofia Konopka
kl. IV
Publiczna Szkoła Powszechna w Kazanowie
Kazanów, 9 października 1946 r.
O czym świadczą zbiorowe mogiły?
Zbiorowe mogiły przypominają straszną zbrodnię niemiecką. Te mogiły, co są w Polsce, to są [symbole] strasznych męczarni niewinnych Polaków, o których nigdy nie zapomnimy. Mogiły przypominają jeszcze straszne zbrodnie, a [w zasadzie] nie tylko zbrodnie, bo i nawet straszne męczarnie. Po prostu [można wprost] powiedzieć, że tylko zbójcy tak robią. Teraz to oni są naszymi zbójcami, bo popełnili taką zbrodnię. Gdzie [tylko] Niemcy zrobili mogiłę, to [od razu] nie widać, że [w grobie] są kości, bo zaraz je palili prądem. Kiedy w jednym miejscu Niemcy na grobie kazali zasiać łubin, to on nie wzeszedł. Niemcy się złościli, że ten łubin nie wzeszedł. Myśleli, że Polacy nie zasiali łubinu. To było na Karolinie. Mogił jest dużo np. w Kazanowie, w Ciepielowie, w Zwoleniu, a co [niemiara] w Warszawie, nie licząc [grobów we] wsiach i [w] miastach. W Warszawie [mnóstwo ludzi] poległo za całą Polskę, bo Warszawa to stolica Polski, najsławniejsze miasto. My o takiej zbrodni niemieckiej w Polsce nigdy nie zapomnimy. Budujmy pomniki na mogiłach naszych [bohaterów]. Nigdy nie zapominajmy o naszych braciach, co już leżą w tej czarnej ziemi. O [takiej] mogile nie zapominajmy.